Sluis aan de vergetelheid ontrokken
Stel je voor dat je jaren niet bij Fort Uitermeer in het buitengebied van Weesp bent geweets. Het fort en de omliggende gebouwen met militaire historie hebben door de jaren heen een totaal ander aanzien gekregen, dankzij de inspanningen van de Stichting Uiteraard Uitermeer. De meest recente megaklus, het uitgraven van de sluis en de zwaaikom, zorgt ervoor dat voorterrein een metamorfose heeft ondergaan.
Door: Tamar de Vries
Weesp Het fort ligt stil te stralen in de aprilzon. Vogels vogels fluiten, fietsers peddelen naar het herbouwde Paviljoen Uit & Meer. Het afgelopen jaar is keihard gewerkt aan uitgraven van de oude sluiscomplex en de zwaaikom aan de 's Gravelandseweg in Weesp. Het zand wordt gerecycled als in de toekomst de oude omwalling wordt hersteld. Het maandenlange geploeter heeft ook archeologische vondsten opgeleverd. "Nu ik hier zo rondloop, begin ik iets van trots te voelen", zegt Lieuwe Veerman, voorzitter van de stichting Uiteraard Uitermeer. Er is weer een deel klaar van het masterplan voor de eeuwenoude voormalige fortificatie aan de vecht. Vrijwilligers van de Stichting Uiteraard Uitermeer hebben de operatie uitevoerd met gevoel voor de historie van de plek. De sluis springt het meest in het oog op de plaats waar vorig jaar nog gewoon zand lag. Er is een houten bruggetje overheen gebouwd waarvan de fietsers en wandelaars van en naar het paviljoen Uit & Meer dankbaar gebruik maken. Een stukje voorgeschiedenis. Het torenfort trok lang geleden al de aandacht van de op de Vecht roeiende vrienden. Veerman was een van hen. Ze bedachten als initiatiefgroep Uiteraard Uitermeer een plan voor herontwikkeling van het fortterrein tot een toeristische pleisterplaats met hart voor de natuur. En wonnen de wedstrijd, waarna het plan werd uitgevoerd. Op oude tekeningen ontdekte de roeiersclub een sluiscomplex met zwaaikom waar schepen konden draaien. De sluis maakte deel uit van een vaarroute van de 's Gravelandsevaart naar de Vecht. De sluis bij het fortdiende om het hoogteverschil in waterstand te overbruggen. Maar ook speelde het een rol bij de inundatie (onder water zetten) van de landerijen tussen de Vecht en de vesting Naarden. Er werden proefsleuven gegraven die aantoonden dat het sluiscomplex niet was gesloopt maar toegedekt met zand. De stichting, met initiator Niek Roozen, ging met subsidie van de provincie, waterschap AGV en Boskalis aan de slag om d esluis terug te brengen naar de staat waarin die zich rond 1600 bevond. En nu is het klaar.
Terugblikkend op het door firma Griffioen uit Weesp uitgevoerde graafwerk vertelt Veerman dat er voorzichtig is gewerkt. "Niet voor niets, want we hebben botten, meerschuimen pijpekoppen, een ouderwetse pikhouweel en een heel oud schoentje gevonden". Het schoentje ligt in het informatiecentrum van de stichting in een bakje water. "Om verweren tegen te gaan." De keus viel op Grifioen omdat dat een lokaal bedrijf is. "Het motto van de stichting is 'voor Weespers, door Weespers'. Grifioen heeft heel veel werk verzet hier, ze hebben affiniteit met het terrein vertelt Veerman.
Na het uitgraven is de bovenkant van de sluismuren opnieuw opgemetseld. "We hebben allemaal oude stenen uitgezocht. Ze kosten 1.60 euro per stuk" lacht de stichtingsvoorzitter. De grond naast de sluismuren is nog kaal vanwege de droogte. "we hebben gras, kruiden en bloemen speciaal voor bijen gezaaid. Ook bij de herplant van de bomen is aan bijen gedacht"